Metoda FIFO, LIFO, FEFO, LOFO, HICO I AVCO – czym są i czym się od siebie różnią?

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest FIFO i dlaczego należy do najpopularniejszych metod wyceny towaru
  w magazynie,
• czym jest LIFO i jakie są korzyści ze stosowania odwrotności metody FIFO,
• czym jest FEFO i dlaczego jest tak popularna w przemyśle spożywczym,
• czym jest LOFO i kiedy najtaniej kupione czasem warto zbyć najpierw,
• czym jest HIFO i dlaczego czasem lepiej jest zrobić odwrotnie niż w metodzie LOFO,
• czym jest AVCO, czyli o metodzie average cost.

Wymienione metody pozwalają przedsiębiorcy usprawnić przyjmowanie towaru do magazynu, następnie jego przechowywanie, a później wydawanie. Są to inaczej mówiąc techniki składowania i segregacji towaru w przestrzeni magazynowej w oparciu o wybraną metodę wyceny posiadanych zapasów. To, którą z metod wybierzemy, zależy od wielu czynników, a każda z nich opiera się na innych założeniach, a przede wszystkim – punkcie wyjściowym, determinującym cały proces składowania i gospodarowania posiadanymi towarami. Poznajmy je bliżej.

Czym jest FIFO?

Na pytanie czym jest FIFO, odpowiedź daje rozwinięcie skrótu, który oznacza w języku angielskim first in first out, co w dosłownym tłumaczeniu brzmi “pierwsze weszło, pierwsze wyszło”. W przypadku wyboru tej metody, zwanej również metodą kolejki, zarządzanie aktywami i wycenami odbywa się według kolejności produkcji towarów lub ich zakupu. Czyli te zapasy, które zostały zakupione lub wyprodukowane jako pierwsze, muszą też być jako pierwsze sprzedane. Rozchód więc księgowany jest od towaru, który najwcześniej został przyjęty do magazynu. Metoda FIFO jest jedną z najprostszych i najbardziej logicznych, należy więc do najpopularniejszych. Pozwala ona zarządzać produktami
w odniesieniu do ich aktualnej ceny rynkowej. Dzięki niej też sprzedaż zawsze przynosi maksymalny zysk. FIFO stosowana jest na przykład w magazynach sklepowych FMCG, gdyż pozwala efektywnie zarządzać towarem z ograniczoną datą do spożycia. Dobrym przykładem jest stosowanie jej w podajnikach pieczywa. Klient sięga po to, które najpierw wyszło z pieca, a kolejne bochenki czy bułki są dokładane za nimi i “czekają” w kolejce. Priorytet wydania zawsze mają te pierwsze. First in first out sprawdza się przy tym
w bardzo wielu branżach.

Czym jest LIFO?

Last in first out – czym jest LIFO? Skrót z języka angielskiego oznacza – “ostatnie weszło, pierwsze wychodzi”. Jest to więc niejako odwrotność opisanej wyżej metodologii FIFO. To metoda wyceny rozchodu i zapasów, zwana również metodą najpóźniejszej dostawy, w której ostatni towar dostarczony do magazynu, wychodzi z niego pierwszy. Stosuje się ją z dobrym efektem przy dużej ilości towarów, szczególnie gdy posiadają one bardzo długi termin przydatności lub nie mają go w ogóle, a także gdy mamy do czynienia z produktami o wielkich gabarytach. Metoda LIFO popularna jest wśród producentów m.in sprzętu RTV i AGD, a także np. w salonach samochodowych. LIFO okazuje się również korzystna, gdy na rynku panuje wysoki poziom inflacji, wiążący się bezpośrednio ze stałym wzrostem cen surowców oraz kosztów produkcyjnych. Wówczas bowiem korzystniejsze jest sprzedawanie “starszego” towaru i czekanie z tym “świeżym”, zakupionym po wyższej cenie, na obniżenie inflacji. Metoda LIFO zazwyczaj wpływa na obniżenie dochodu netto, dlatego gdy mamy do czynienia z podwyższoną inflacją jest szansa, że zapewni ona danemu przedsiębiorstwu znaczące korzyści podatkowe. Im przy tym wzrost kosztów będzie trwał dłużej, tym oszczędności proporcjonalnie wzrosną. Metoda ostatnie weszło, pierwsze wychodzi pozwala więc właścicielom firm, w przypadku wzrostu cen zakupu produktów, czy też ich produkcji, skorzystać z ulg podatkowych. Trzeba jednak liczyć się jednocześnie z tym, że wzrosną utrudnienia oraz praco- i czasochłonność prowadzenia księgowości, a także, że dojdzie do zaniżenia wartości zapasów.

Czym jest FEFO?

Kolejna metodologia? Dowiedzmy się czym jest FEFO. To również skrót z języka angielskiego – first expired, first out – oznaczający w dosłownym tłumaczeniu metodę rozchodów opartą na zbywaniu w pierwszej kolejności produktów z określonym, najkrótszym terminem ważności do spożycia. Jak można się domyślić, ta metoda stosowana jest głównie w przemyśle spożywczym oferującym świeże produkty, często z bardzo krótkim, kilkudniowym nawet, terminem do spożycia oraz farmaceutycznym. Dzięki niej przedsiębiorca może dbać o jakość oferowanych przez siebie towarów, bo metoda FEFO gwarantuje mu to, że nie zostaną one sprzedane po terminie ważności. Pozwala ona na kontrolowanie terminu przydatności, a tym samym ograniczyć ewentualne straty, które pojawiają się w przypadku przeterminowania towaru. Na półkach sklepowych odzwierciedla się to w taki sposób, że najbliżej klienta znajduje się np. mleko z terminem 10-dniowym, a za nim stoi to z terminem 15-dniowym. A więc najczęściej metodę FEFO spotkamy w magazynach FMCG, sklepach czy aptekach oraz w lokalach gastronomicznych.

Czym jest LOFO?

Tę metodę segregacji stosują najczęściej przedsiębiorstwa produkcyjne, w których istotna jest konieczność kontrolowania zapasu materiałów. Pozwala więc ona optymalizować koszty produkcji. Czym jest LOFO? Rozwijając skrót, LOFO oznacza lowest in, first out, co w wolnym tłumaczeniu brzmi – “najtaniej kupione, pierwsze sprzedane”. W pierwszej kolejności sprzedawane są więc towary o najniższej wartości, a droższe magazynuje się dłużej. Jest ona użyteczna w przypadku przedsiębiorstw dążących do wykazania podwyższonej wartości zapasów.

Czym jest HIFO?

Czym jest HIFO? Przeciwieństwem metody LOFO. Skrót z języka angielskiego brzmi highest in, first out, co w języku polskim oznacza: “najdroższej kupione, pierwsze wychodzi”. W tym więc przypadku najpierw sprzedawane są towary najdroższe, czyli najdrożej kupione lub wyprodukowane, a w późniejszej te tańsze. Kto najczęściej korzysta z metody LOFO? Producenci dóbr luksusowych oraz rynek funduszy Inwestycyjnych.

Czym jest AVCO?

Wycena rozchodu materiałów oraz ich zapasów w oparciu o rzeczywiste ceny ma jeszcze jedną metodologię – Average cost. Czym jest AVCO? Tutaj wycena towarów czy zapasów opiera się na średniej ważonej cenie nabycia tych towarów/zapasów. Wymaga ona więc ustalenia średniej ceny materiałów ważonej ilością zapasów. Ustala się ją na nowo po każdym przychodzie towarów. Następnie ustala się na tej podstawie wartość zapasów i rozchodu materiałów aż do czasu pojawienia się kolejnej dostawy. Wówczas bowiem odbywa się nowa kalkulacja.

Która metoda najlepsza?

Każda wymieniona wyżej metoda może w danym, indywidualnym przypadku zoptymalizować zyski i usprawnić pracę przedsiębiorstwa. A wszystko zależy od jego specyfiki. I tak na przykład metoda FIFO ma swoje szerokie zastosowanie w utrzymywaniu porządku w przestrzeni magazynowej, co sprawdza się w obecnym szybkim tempie, jakie wymagane jest od zarządzających przedsiębiorstwem. Minimalizuje tym samym ryzyko związane z niczemu nie służącym przetrzymywaniem zasobów magazynowych i zapobiega opóźnieniom w dostawach. Z kolei metoda LIFO, która jest rzadko wybierana przez przedsiębiorców, szczególnie posiadających duże przestrzenie magazynowe z szybko rotującym towarem, sprawdzi się tylko przy niewielkich biznesach. Dla przedsiębiorców, którzy zajmują się produkcją czy sprzedażą produktów z krótką datą przydatności np. artykułów spożywczych, chemii gospodarczej czy kosmetycznych, optymalne może się okazać korzystanie z metody FEFO. Przynieść duże korzyści, gdyż zapobiega ona stratom wynikającym z przechowywania w magazynie produktów, których termin przydatności minął.

Metoda FIFO, LIFO, FEFO, LOFO, HIFO
I AVCO – podsumowanie

Metoda przyjmowania, przechowywania, wydawania, a co za tym idzie – sortowania towaru, wpływa na każdy element funkcjonowania przedsiębiorstwa, w tym również jego dobrego wizerunku. Zarówno u partnerów biznesowych, jak i klienta końcowego. Jak wynika z niniejszego artykułu, wybór jest szeroki, ale wymaga głębokiego przemyślenia.
Za każdym razem zależy on bowiem od wielu indywidualnych czynników. Nie da się ukryć, że warto korzystać z porad specjalistów, skonsultować swoje wybory z doświadczonymi profesjonalistami w tym obszarze. Analiza poprzedzająca wybór powinna być wnikliwa i brać również pod uwagę Międzynarodowe Standardy Rachunkowości. Jeśli zostanie prawidłowo przeprowadzona, wybrana metoda umożliwi przedsiębiorcy maksymalizację zysków przy jednoczesnym minimalizowaniu strat.